Tükürük Bezi Taşı (Sialolit)
Tükürük bezlerinde ya da kanalında oluşan ve tükürükte bulunan kalsiyum kristalleri tükürük bezi taşı (Sialolit) olarak adlandırılır. Tükürük kanalının tıkanmasına yol açarak tükürük akışını engellerler ve ağrılı şişliklere neden olurlar.
En fazla çene altı tükürük bezinde rastlanırlar. Bazen kulak önü tükürük bezinde, çok nadir de olarak dilaltı ve küçük tükürük bezlerinde görülürler.
Yetişkinlerde (özellikle 40 yaşın üzerinde) çocuklara oranlara çok daha fazla meydana gelir.
Tükürük Bezi Taşları Neden Oluşur?
Tükürük bezi taşlarının oluşmasına şunlar neden olur:
Tükürük Bezi Taşlarının Belirtileri
Tükürük bezi taşların bazen belirti vermeyebilirse de genellikle;
Tükürük Bezi Taşı Tedavisi
Çene altı tükürük bezinde genellikle görülen taşlar daha büyük, kulak önü tükürük bezindeki taşlar ise daha küçük boyuttadır. Tükürük bezi taşlarının tedavisinde genellikle sialendoskopi yöntemi uygulanır. Bu yöntemde doğrudan tükürük bezi kanalının içerisine endoskopik olarak girilir ve teşhis ile tedavi aynı anda yapılır. Sialendoskopi için taş çapı kanal çapından çok büyük olmamalıdır, eğer büyükse öncesinde lazer, şok dalga gibi yöntemlerle taş kırılır ve ardından çıkartılır. Bazen taş boşaltma kanalı ağzına yakındır ve elle müdahale edilerek dışarı çıkarılabilir.
Tükürük Bezi Ameliyatı
Eğer taş büyükse, kronik iltihaplanma varsa ameliyatla bezin tamamı alınır. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilir. Tükrük bezinin diğer dokulardan ayrıştırılarak alınması esasına dayanır. Hastanede yatış süresi genellikle bir ya da iki gündür.
Tükürük Bezi Taşı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Tükürük bezi taşı ameliyatının süresi taşların büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. Operasyon genel anestezi altında yapılır. Eğer taş çene altı tükürük bezindeyse ağız içinden kesi yapılarak taşa ulaşılır, eğer kulak önü tükürük bezindeyse (Parotis bezi) kesi tükürük bezi üzerindeki doku kaldırılarak tükürük bezine yapılır. Taşların çıkarılamayacak kadar büyük olduğu durumlarda tükürük bezi tümüyle çıkarılır.
Tükürük Bezi Ameliyatı Sonrası
Tükürük bezi ameliyatı sonrası süreç şu şekildedir;
Tükürük Taşının Tekrar Oluşma Riskini Azaltmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Tükürük bezi taşı çıkarıldıktan sonra tekrar oluşma riskini azaltmak için hasta şunlara dikkat edilmelidir;
Tükürük Bezi Tümörleri
Tükürük bezi tümörlerinin %80’i iyi huyludur (benign) ve en sık kulak önü tükürük bezinde rastlanırlar.
İyi huylu tümörlerin en sık rastlananları Pleomorfik Adenoma ve Warthin Tümörüdür. Kötü huylu (malign) tümörlerin en sık rastlananları ise Mukoepidermoid Karsinomdur. Yine Adenoid Kistik Karsinom ve Asinik Hücreli Karsinom da rastlanan malign tümör türleridir.
Tükürük Bezi Tümörlerinin Belirtileri
İyi huylu tükürük bezi tümörlerinin belirtileri:
Kötü huylu tükürük bezi tümörlerinin belirtileri:
Tükürük Bezi Tümörlerinin Tanısı
Tükürük bezi tümörlerinin tanısında detaylı muayene sonrası ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) gibi yöntemlerden yararlanılır. Tümörün türünü belirlemek içinse iğne biyopsisi yapılır.
Tükürük Bezi Tümörlerinin Tedavisi
Tükürük bezi tümörlerinde tedavi yöntemi cerrahidir. Eğer tümör iyi huyluysa ameliyat yeterlidir, kötü huyluysa ameliyatı takiben kemoterapi ya da radyoterapi gerekebilir. Yine kötü huylu tümörlerde boyundaki lenf bezlerinin temizlenmesi gerekebilir. Tedavi başarısı tümörün türüne ve yayılımına bağlıdır.
Ameliyat ile sadece tümör çıkarılmamalı, bezin tamamı alınmalıdır. Bu daha sonra tekrar etme riskini önlemek için gereklidir.
